Rodzajami obróbki materiałów metalowych, które znajdują najbardziej powszechne zastosowanie, są: obróbka plastyczna i obróbka skrawaniem. W tworzeniu kształtów nieobrotowych, takich jak koła zębate, rowki pod wypusty czy krzywki, stosowana jest obróbka skrawaniem, gdzie świetne efekty obróbki daje dłutownica.
Współczesny przemysł mechaniczny w dużej mierze opiera się na konstrukcjach, w których skład wchodzą różnego rodzaju koła zębate, krzywki i wały wieloklinowe. To właśnie te elementy wprawiają w ruch wszystkie urządzenia wyposażone w przekładnie zębate czy mechaniczne układy krzywkowe. Ich zastosowanie jest bardzo szerokie, począwszy od mechanizmów zegarmistrzowskich, a skończywszy na wszelkiego rodzaju silnikach mechanicznych.
Bardzo często elementy o kształtach nieobrotowych produkowane są w procesie dłutowania obwiedniowego. Często w przypadku produkcji kół zębatych spotykamy się również z frezowaniem, które jest szybszym procesem obróbkowym, jednak nieco mniej dokładnym i nie sprawdza się w przypadku obróbki kół z kołnierzem, kół nieprzelotowych albo w przypadku wykonywania nacięcia częściowego np. 1/2 fragmentu koła.
Dłutowanie jest obróbką wiórową, która polega na skrawaniu materiału za pomocą specjalnego noża lub dłutaka, przymocowanego do suwaka wykonującego ruch posuwisto-zwrotny, zarówno w pionie, jak i w poziomie.
Współcześnie proces dłutowania materiałów metalowych został już całkowicie zmechanizowany. Na rynku dostępne są zarówno solidne dłutownice konwencjonalne, takie jak dłutownica TS-200K, jak i precyzyjne dłutownice CNC w rodzaju dłutownicy CNC-300 A1, sterowane za pomocą najnowocześniejszych systemów komputerowych.
Sam rodzaj obróbki skrawaniem, w którym używana jest dłutownica, również jest zróżnicowany. W zależności od rodzaju zastosowanych narzędzi i przebiegu procesu obróbki obwiedniowej rozróżniamy:
- dłutowanie metodą Maaga
- dłutowanie metodą Fellowsa
Dłutownica Fellows
Dłutowanie metodą Fellowsa charakteryzuje się bardzo dużą dokładnością oraz możliwością obróbki obwiedniowej zewnętrznej i wewnętrznej o żłobieniach prostych lub śrubowych. Proces dłutowania w przypadku dłutownicy Fellowsa odbywa się za pomocą dłutaka, nazywanego również nożem Fellowsa.
Narzędzie to ma kształt koła zębatego, przystosowanego do skrawania materiału.
Dłutownica Fellowsa stosowana jest w przypadku obróbki seryjnej, gdzie istnieje konieczność uzyskania bardzo precyzyjnych i dokładnych efektów. Bardzo często to właśnie na tego typu dłutownicy przeprowadza się wykończenie elementu, obrobionego już wstępnie na frezarce.
Dłutownica Maaga
W przypadku dłutownicy Maaga proces żłobienia rowków koła zębatego oparty jest na posuwisto-zwrotnych ruchach noża dłutowniczego, połączonych z ruchem toczenia się koła obrabianego po zębatkach narzędzia skrawającego. Obróbka metodą Maaga jest nieco mniej efektywna od obróbki metodą Fellowsa.
Przyczyną tego jest przerywany charakter tego typu obróbki, spowodowany koniecznością zatrzymania narzędzia po obróbce każdej przedziałki i cofnięcia elementu obrabianego do położenia początkowego. Dłutownica Maaga musi być wyposażona w funkcję ruchu prostoliniowo-zwrotnego, obrotowego (stół roboczy) oraz prostoliniowego ruchu przesuwnego stołu roboczego.
Nowoczesne dłutownice to urządzenia, które umożliwiają równocześnie obróbkę całkowicie indywidualnych i niepowtarzalnych elementów, jak i przemysłową produkcję seryjną. Zastosowanie dłutownic obejmuje m. in. wszelkiego rodzaju narzędziownie oraz zakłady utrzymania ruchu.
Zobacz także
