Obróbka skrawaniem na obrabiarkach do metali jest procesem, podczas którego mamy do czynienia z olbrzymimi siłami i temperaturami. Z tego też powodu narzędzia używane do skrawania muszą być niezwykle wytrzymałe. Co pozwala uzyskać potrzebną twardość i odporność narzędzi skrawających?
Bez wątpienia na wytrzymałość i żywotność narzędzi skrawających wpływa przede wszystkim materiał, z jakiego są wykonane. W przypadku produkcji profesjonalnych narzędzi skrawających, montowanych w obrabiarkach, stosuje się kilka rodzajów materiałów oraz klika technologi wytwarzania narzędzi.
Co do samych metali, jakie podlegają obróbce skrawaniem, to należą do nich różnego rodzaju stale, żeliwa, aluminium oraz jego stopy, inne stropy ultralekkie, mosiądz i brąz. Wszystkie te materiały charakteryzują się swoimi indywidualnymi cechami fizycznymi i chemicznymi, które wpływają na przebieg procesu obróbkowego. Tym samym cechy te wpływają na wybór narzędzia, które musi być wykonane z takiego materiału, jaki jest najbardziej optymalny do obróbki konkretnego metalu. Jakiego rodzaju są to materiały i czym się dokładnie charakteryzują?
Stal szybkotnąca
Do najpopularniejszych materiałów, z których produkowane są narzędzia skrawające, należą stale szybkotnące. Jak sama nazwa wskazuje, stale szybkotnące świetnie sprawdzają się w nowoczesnych obrabiarkach takich jak tokarki czy frezarki, w których prędkość skrawania jest naprawdę duża. Stale szybkotnące produkowane są w technologi tradycyjnej, czyli poprzez obróbkę cieplną i wylewkę oraz w technologii metalurgii proszków – w ten sposób powstają jeszcze bardziej wytrzymałe tzw. spiekane stale szybkotnące.
Cechami charakterystycznymi stali szybkotnących są:
- bardzo dobre właściwości skrawające
- duża odporność na wysokie temperatury (nawet powyżej 600 st. C.)
- duża wytrzymałość i żywotność
- większa cena niż narzędzi ze stali konwencjonalnej
Węglik spiekany
Węglik spiekany jest materiałem, który posiada jedne z najlepszych właściwości skrawających. Narzędzia wykonane z węglika spiekanego są niezwykle twarde, ostre i wytrzymałe na bardzo wysoką temperaturę (do 900-1000 st. C.). Dodatkowo skrawanie za pomocą narzędzi z węglików spiekanych nie wymaga zastosowania cieczy chłodząco-smarujących, co jest niezwykle opłacalne.
Z tego też powodu materiał ten ma szerokie zastosowanie w produkcji narzędzi skrawające. Jednak ze względu na swoją wysoką cenę narzędzia wykonane na bazie węglika spiekanego mają z reguły postać specjalnych wymiennych płytek wieloostrzowych montowanych do korpusu narzędziowego.
Węglik spiekany produkowany jest w technologi proszkowej, a jego głównym składnikiem jest węglik wolframu oraz węgliki metali trudno topliwych, takich jak na przykład tytan czy tantal. Metalem wiążącym wszystkie węgliki jest zazwyczaj kobalt.
Co jeszcze?
Rozwój metalurgia narzędziowej nie stoi w miejscu i powstają nowe materiały, z których można produkować jeszcze bardziej wytrzymałe i trwałe narzędzia. Do takich materiałów należą spieki ceramiczne, które charakteryzują się prawie dwa razy wyższą twardością niż narzędzia z węglików spiekanych oraz wyższą odpornością na temperaturę – niemal do 1100 st. C.
Z czasem prawdopodobnie narzędzia ze spieków ceramicznych zastąpią narzędzia z węglików spiekanych. Jednak współczesne obrabiarki pod względem technologicznym nie pozwalają na pełne wykorzystanie możliwości tego materiału, dlatego też rezygnacja z węglików spiekanych do produkcji narzędzi skrawających w najbliższym czasie raczej nie nastąpi.