Czym kierować się przy zakupie gilotyny hydraulicznej?

Zakup gilotyny hydraulicznej jest inwestycją wymagającą znacznych nakładów finansowych. Planując powiększenie swojego parku maszynowego o tego typu urządzenie, dobrze jest wiedzieć, na co należy zwrócić szczególną uwagę.

Gilotyny hydrauliczne są sterowanymi numerycznie maszynami, które służą do ciecia różnej wielkości arkuszy blachy, po linii prostej. Dzięki hydraulicznemu układowi wspomagania, proces cięcia przebiega sprawnie i szybko, co umożliwia obróbkę plastyczną blachy na skalę przemysłową.

Zastanawiając się nad wyborem gilotyny hydraulicznej, musimy liczyć się nie tylko z odpowiednim dopasowaniem parametrów technicznych maszyny, ale również z wieloma innymi czynnikami, które na początku mogą się wydawać drugorzędne. Jednak w trakcie użytkowania okazują się one prawdziwą podstawą sprawnego i optymalnego przebiegu procesu obróbki.

Rodzaj cięcia

Bardzo duże znaczenie przy wyborze gilotyny hydraulicznej ma rodzaj cięcia zastosowany w poszczególnych urządzeniach. O wiele korzystniejsze i bezpieczniejsze dla ciętych materiałów, bo niewywołujące odkształceń, są gilotyny wykonujące cięcie w ruchu prostopadłym do powierzchni stołu. W przypadku cięcia wahadłowego (HGS), które odbywa się po promieniu, istnieje duże ryzyko odkształceń i możliwość wystąpienia zjawiska skręcenia ramy.

Dobre gilotyny hydrauliczne posiadają regulację konta nachylenia noży, co umożliwi cięcie blachy o różnej grubości i eliminuje uboczny efekt cięcia w formie skręcenia blachy.

Solidna konstrukcja i niezawodność to podstawa

Żeby gilotyna hydrauliczna działała długo i sprawnie musi być zbudowana z jak najlepszych materiałów i podzespołów. Tylko wysoka jakość poszczególnych części urządzenia, jest gwarancją ciągłej i bezproblemowej pracy urządzenia.

Sama konstrukcja gilotyny musi być solidna i stabilna. Gilotyna powinna być bezpiecznie zabudowana, żeby zapewnić maksimum bezpieczeństwa pracy operatorowi urządzenia. Wskazane jest także, by konstrukcja gilotyny umożliwiała łatwe łączenie maszyny z dodatkowymi urządzeniami, takimi jak automatyczne stoły roboczy czy pneumatyczne systemy podparcia cienkich blach.

Duże znaczenie dla pracy gilotyny hydraulicznej ma także rodzaj sterownika, a także typ kontrolera. Przydatnym rozwiązaniem są sterowniki umożliwiające kontrolę zarówno automatyczną, jak i ręczną. Natomiast sam kontroler powinien być prostszy i czytelny, co umożliwi szybką i wygodną obsługę gilotyny.

Szkolenie, serwis gwarancyjny i pogwarancyjny

Szkolenie i serwis to niezwykle ważne czynniki, które nie zawsze są należycie doceniane przez inwestorów. A przecież nie bez powodu profesjonalne firmy zajmujące się sprzedażą maszyn przemysłowych oferują szkolenie w cenie samego urządzenia. Dzięki temu inwestor może błyskawicznie przystąpić do produkcji.

Serwis gwarancyjny i pogwarancyjny w przypadku maszyn przemysłowych jest podstawą, ponieważ każda produkcja na masową skalę wiąże się z eksploatacją urządzenia, co niesie ze sobą konieczność wymiany zużytych części. Zdarzają się również awarie spowodowane różnego rodzaju czynnikami i w tym wypadku wsparcie profesjonalnego serwisu jest na wagę złota.

Kupując gilotynę hydrauliczną, warto wziąć pod uwagę wszystkie powyższe czynniki. Dzięki temu nasza inwestycja przyniesie nam tylko i wyłącznie pożądane zyski.

 

Dodatkowe informacje na temat gilotyn hydraulicznych uzyskają Państwo klikając zakładkę KONTAKT i wypełniając formularz.

Targi EuroBLECH 2016 – najnowsze trendy w branży obróbki blach

W dniach 25 – 29 października 2016 roku w niemieckim Hanowerze odbędzie się 24 edycja największych na świecie Międzynarodowych Targów Technologii Obróbki Blach – EuroBLECH 2016.

Obok krakowskich targów EuroTool, jest to następna październikowa impreza, na której obecność osób z branży obróbki metali, powinna być obowiązkowa. W Hanowerze spotkają się światowej klasy specjaliści i handlowcy z szeroko pojętej branży obróbki blach.

Na jednej z największych przestrzeni wystawienniczych świata, pojawi się około 1600 wystawców z 40 różnych krajów. Wystawcy zaprezentują najnowsze branżowe rozwiązania, w takich dziedzinach jak narzędzia i maszyny do obróbki blach czy nowoczesne systemy sterowania.

Fachowcy z praktycznie wszystkich gałęzi i sektorów przemysłu obróbki blachy, zaprezentują również innowacyjne rozwiązania technologiczne obejmujące proces produkcji, obróbki i transportu blachy, a także poruszą takie istotne kwestie, jak sposoby zarządzania produkcją, organizację przestrzeni produkcyjnej, sprawną ochronę środowiska czy bezpieczeństwo i higienę pracy. Odwiedzający będą mogli zapoznać się również z efektami najnowszych prac naukowych i badawczych, które w przyszłości umożliwią jeszcze większy rozwój branży.

Więcej informacji na temat Targów EuroBlech 2016 dostępnych jest pod adresem: http://www.euroblech.com/polish/visitors/
Niedługo też poinformujemy Państwa gdzie dokładnie będzie znajdować się nasze stoisko. Pojawimy się tam wraz z firmą ACCURL.

EURO Blech 2016
źródło: http://www.euroblech.com

Jaki typ prasy krawędziowej wybrać – półautomatyczną NC czy automatyczną CNC?

O prasach krawędziowych i ich typach można pisać wiele. Z punktu widzenia przedsiębiorcy najważniejsze jest jednak to, żeby zakupiona maszyna była jak najbardziej wydajna. A koszty jej użytkowania, jak najniższe.

Znając już różnice pomiędzy prasami krawędziowymi automatycznymi CNC, a prasami półautomatycznymi NC, o których można przeczytać w poprzednim wpisie, nadeszła pora na wybór najbardziej optymalnej dla nas maszyny.

Gdzie sprawdzą się prasy krawędziowe NC

To, że obrabiarki CNC są przyszłością produkcji przemysłowej, nie zmienia faktu, iż w wielu przypadkach nadal najbardziej ekonomicznym wyjściem jest zakup obrabiarki NC. Jeżeli jesteśmy nastawieni na niewielką lub średnią produkcję prostych elementów, to prasa krawędziowa NC będzie jak najbardziej wystarczająca. W tym przypadku dużo niższa cena samego urządzenia i brak konieczności inwestowania w  kosztowe oprogramowanie, jest doskonałym argumentem, przemawiającym za prasami półautomatycznymi NC.

Kiedy opłaca się zainwestować w prasy krawędziowe CNC

Jeżeli myślimy jednak o masowej produkcji elementów giętych, o zaawansowanym stopniu obróbki, to prasa krawędziowa CNC jest inwestycją, która opłaci się najbardziej. Prasy krawędziowe CNC, takie jak model ACCURL Smartfab, są nie tylko bardzo precyzyjne w odwzorowaniu najmniejszych detali, ale również bardzo wydajne i pozwalają na przeprowadzenie nawet bardzo skomplikowanych procesów gięcia.
Za sprawą sprzężenia zwrotnego oraz sterowania komputerowego, prasa krawędziowa CNC nie wymaga od operatora wykonywania skomplikowanych operacji manualnych, które mogą wpłynąć  na czas realizacji produkcji. Wszystkie najważniejsze procesy w obrabiarkach CNC przebiegają automatycznie.

 

Przy zakupie obrabiarki numerycznej - zarówno NC, jak i CNC - warto skontaktować się z profesjonalnym doradcą, który bazując na indywidualnych potrzebach, pomoże dobrać obrabiarkę w pełni spełniającą określone wymagania.

 

 

Czym różnią się między sobą prasy krawędziowe półautomatyczne NC i automatyczne CNC

To, że prasy krawędziowe NC i CNC różnią się między sobą wydaje się oczywiste.  Ale z czego faktycznie wynikają te różnice, nie do końca jest dla wszystkich jasne. Jednak wybierając typ obrabiarki, czy to półautomatyczny NC, czy automatyczny CNC, musimy zdawać sobie sprawę z dzielących je różnic oraz łączących podobieństw.

 

 

 

Prasa krawędziowa CNC ACCURL SMART FAB

Prasa krawędziowa CNC ACCURL EURO-PRO

prasy krawędziowe accurlPrasa krawędziowa CNC ACCURL EURO GENIUS

 

Zapytaj o cenę

 

Pierwszą różnicą rzucającą się w oczy, między obrabiarkami NC i CNC, jest ich cena. Prasy krawędziowe o numerycznym sterowaniu komputerowym (CNC) są znacznie droższe. Niektórzy nawet nazywają obrabiarki CNC profesjonalnymi, a NC amatorskimi. Jednak nie do końca można zgodzić się z tego typu rozróżnieniem. Oczywiście obrabiarki CNC są nowoczesną odsłoną przemysłowych obrabiarek numerycznych. Jednak w żaden sposób nie odbiera to obrabiarkom NC technologicznych możliwości produkowania wysokiej jakości elementów giętych.

NC i CNC różnice i podobieństwa

Obrabiarki numeryczne starszej generacji (NC), podobnie jak obrabiarki CNC, posiadają interfejs umożliwiający komputerowe programowanie pracy maszyny. Jednak w przypadku maszyn NC cały proces obróbki przebiega na podstawie kodu, wprowadzonego wcześniej do komputera drogą manualną. Przy zmianie formy obróbki danych elementów, operator zmuszony jest do wprowadzenia nowego kodu numerycznego.

W przypadku obrabiarek CNC pracą urządzenia steruje zespół sterowników oraz wyspecjalizowane oprogramowanie komputerowe, dedykowane do danego rodzaju produkcji. W ten sposób proces obróbki jest całkowicie zautomatyzowany. W zależności od rodzaju maszyny i oprogramowania oraz zastosowanych sterowników zdarza się, że istnieje również możliwość ingerencji manualnej w kod maszyny CNC, poprzez dodanie ustawień indywidualnych.

Jedną z największych zalet obrabiarek CNC, która wynagradza jej cenę, jest automatyczne sprzężenie zwrotne, które w sposób ciągły koryguje położenie modułów pracujących maszyny. W ten sposób gwarantowana jest 100 procentowa powtarzalność giętych elementów, bez konieczności ciągłego kontrolowania położenia narzędzi gnących. Natomiast w obrabiarkach NC kalibracja urządzenia musi zostać wykonana przez operatora manualnie.

Targi Eurotool 2016 zbliżają się wielkimi krokami!

W dniach 18 - 20 października w krakowskiej hali Expo Kraków, już szósty raz z kolei, odbędą się Międzynarodowe Targi Obrabiarek, Narzędzi i Urządzeń do Obróbki Materiałów.

Targi Eurotool 2016 to jedna z największych międzynarodowych imprez, gdzie prezentowane są najnowsze osiągnięcia technologiczne, związane z szeroko pojętą branżą obróbki mechanicznej materiałów.

Bogaty program targów obejmuje prezentację najnowszych rozwiązań technologicznych, związanych z produkcją przemysłową. Podczas trzydniowej imprezy będzie można zapoznać się z aktualnymi trendami na rynkach maszyn służących do obróbki plastycznej i ubytkowej.

Zakres tematyczny targów obejmuje między innymi konsultacje techniczne, modernizacje linii produkcyjnych, oprzyrządowanie technologiczne obrabiarek, wyposażenie warsztatów przemysłowych, a także innowacje w urządzeniach i przyrządach pomiarowo - kontrolnych.

Dla każdego przedsiębiorcy zajmującego się obróbką przemysłową materiałów, targi Eurotool Expo Kraków są świetną okazją, do zapoznania się z rynkiem nowoczesnych maszyn CNC.

O samych targach możemy przeczytać na stronie organizatora. Tam również znajdziemy informację jak uzyskać bilety wstępu.

Targi EUROTOOL 2016
Targi EUROTOOL 2016 źródło: http://event.targi.krakow.pl

Proces obróbki plastycznej na hydraulicznej prasie krawędziowej

Obróbka plastyczna jest jedną z najstarszych form kształtowania metali. Już 3 tyś. lat p. n. e. człowiek potrafił nadawać metalowym materiałom pożądaną przez siebie formę.

Prymitywne metody wywierania na dany materiał nacisku, który przekracza granicę jego plastyczności, czyli  młota i kowadła, zastąpiły dzisiaj nowoczesne maszyny, które na skalę przemysłową produkują metalowe elementu - o różnej wielkości i kształcie.

Nowoczesne hydrauliczne prasy krawędziowe, takie jak np. CNC ACCURL SMARTFAB, są w stanie wyginać przedmioty z różnej wielkości arkuszy lub pasów blachy, nadając im nawet najbardziej zróżnicowane kształty.

Dzięki temu, że współczesny proces obróbki plastycznej materiałów został praktycznie całkowicie zautomatyzowany, kształty produkowanych elementów są bardzo precyzyjne, a sam proces gięcia jest szybki i bezpieczny. Za sprawą programowania numerycznego maszyn, wystarczy jedynie wprowadzić odpowiednie współrzędne do systemu komputerowego, który automatycznie pokieruje pracą urządzenia.

Gięcie blachy nigdy nie było takie proste

Hydrauliczne prasy krawędziowe z reguły służą do gięcia różnego rodzaju profili metalowych. Proces gięcia materiałów na prasie krawędziowej może przebiegać w dwojaki sposób. Pierwszą metodą gięcia, zwaną swobodną, jest zaginanie materiału za pomocą trzech punktów, drugą metodą jest gięcie z dotłaczaniem. Jak widać, za sprawą nowoczesnych maszyn cały proces gięcia jest prosty i szybki.

Zastosowanie elementów giętych - na hydraulicznych prasach krawędziowych - jest bardzo szerokie. Można powiedzieć, że takie gałęzie przemysłu jak motoryzacja, lotnictwo, przemysł kolejowy czy nawet budownictwo, w dużej mierze opierają się na metalowych elementach giętych.

Najczęściej giętym materiałem jest różnego rodzaju stal w postaci blachy. Głównie jest to stal zwykła, ocynkowana i aluminiowa, ale może być to także stal szlachetna, miedź, mosiądz czy stal kwasoodporna. Gięte na prasie krawędziowej mogą być również poliwęglany.

Najważniejszymi zaletami obróbki plastycznej na hydraulicznych prasach krawędziowych są: olbrzymia precyzja gięcia oraz stu procentowa powtarzalność elementów. Dodatkowo prasy krawędziowe gwarantują gięcie nawet bardzo skomplikowanych kształtów. A także zapewniają szybki proces produkcji oraz jej niski koszt, w przypadku wytwarzaniu dużej ilości elementów.

Jak transportowane są nasze maszyny – Incoterms 2010

Incoterms 2010

Przez wiele lat czynnego udziału w branży i sprzedaży setek maszyn nauczyliśmy się wnikliwej selekcji produktu, jak również tego jak unikać lub minimalizować możliwość powstawania (losowych) opóźnień lub kłopotów w dostawach maszyn dla naszych klientów.

Od wielu lat bazujemy na sprawdzonych systemach zarządzania jakością naszych usług, co pozwala nam maksymalnie usprawniać proces transportu maszyny z siedziby producenta do magazynu lub bezpośrednio miejsca dostawy. Współpracujemy tylko ze sprawdzonymi przewoźnikami co przekłada się na wyeliminowanie opóźnień lub co gorsza uszkodzeń towaru.

Każda maszyna jest wnikliwie sprawdzana przed wysyłką, jak również odpowiednio zabezpieczana na czas transportu morskiego i/lub drogowego. Dlatego dostarczamy naszym klientom towar w takim stanie w jakim opuścił fabrykę. Jako profesjonaliści w branży opieramy się na zasadach Incoterms 2010.

 

Incoterms 2010

Incoterms 2010 co to takiego ?

„Reguły są zalecane i publikowane przez Międzynarodową Izbę Handlową (ICC). Oficjalną wersją Incoterms 2000 jest oryginalny tekst angielski, który został zaaprobowany przez Komisję Prawa Handlu Międzynarodowego (UNCITRAL) Organizacji Narodów Zjednoczonych. Autoryzowane tłumaczenia w 31 językach są dostępne w lokalnych komitetach ICC.

Reguły ujęte w Incoterms 2000 podzielone zostały na grupy, zróżnicowane ze względu na wspólne dla poszczególnych grup warunki, m.in. opłaty za transport i ubezpieczenie, moment przeniesienia ryzyka (a tym samym zrealizowania dostawy, co jest bezpośrednio związane z zagadnieniami dotyczącymi płatności za zrealizowany kontrakt), odpowiedzialności za formalności oraz koszty związane z odprawami celnymi eksportowymi i importowymi.

  • Grupa E – Departure – Sprzedający udostępnia towar do dyspozycji kupującego we wskazanym punkcie wydania. Sprzedający nie jest zobowiązany do zapewnienia odprawy celnej eksportowej, jak również nie ponosi kosztów ani ryzyka załadunku towaru.
    • EXW. Ex Works (… named place) – Od zakładu (… określone miejsce). Termin ten przedstawia najmniejszą odpowiedzialność oraz zaangażowanie ze strony sprzedającego. Dostawa zostaje uznana za dokonaną w momencie postawienia towarów do dyspozycji kupującego w oznaczonym miejscu, bez zobligowania do dalszych czynności ze strony sprzedającego.
  • Grupa F – Main Carriage Unpaid – Grupa „F..” zobowiązuje sprzedającego do dokonania odprawy celnej eksportowej. Sprzedający nie opłaca zasadniczych kosztów transportu ani ubezpieczenia.
    • FCA. Free Carrier (… named place) – Franco przewoźnik (… określone miejsce). Sprzedający ponosi koszty transportu, załadunku oraz ubezpieczenia do momentu przekazania towarów pierwszemu przewoźnikowi, wskazanemu przez kupującego, w oznaczonym miejscu. Towar uważa się za dostarczony w momencie załadunku przez przewoźnika, w tym momencie następuje przeniesienie ryzyka uszkodzenia lub utraty towaru na kupującego.
    • FAS. Free Alongside Ship (… named loading port) – Franco wzdłuż burty statku (… określony port załadunku). Odpowiedzialność za koszty transportu oraz ryzyko sprzedającego kończą się w momencie dostarczenia towarów do burty statku w oznaczonym porcie nadania, jednak bez załadunku towarów na statek. Od tego momentu wszelkie koszty oraz ryzyko związane z towarem zostaje przeniesione na kupującego. Termin może być używany wyłącznie w odniesieniu do transportu morskiego oraz wodnego śródlądowego.
    • FOB. Free On Board (… named loading port) – Franco statek (… określony port załadunku). Jak w przypadku FCA, jednak punktem przeniesienia kosztów i ryzyka za towar ze sprzedającego na kupującego jest moment przekroczenia burty statku przez towar, sprzedający ponosi też koszty załadunku. Termin może być używany wyłącznie w odniesieniu do transportu morskiego oraz wodnego śródlądowego.
  • Grupa C – Main Carriage Paid – Sprzedający zawiera umowę przewozu i ponosi jego koszty. Sprzedający jest również zobowiązany do dokonania odprawy celnej eksportowej. Ryzyko zostaje przeniesione na kupującego w momencie nadania towaru. Wszelkie dodatkowe, wynikłe po załadunku, koszty związane z transportem oraz innymi zdarzeniami obciążają kupującego.
    • CFR. Cost and Freight (… named destination port) – Koszt i fracht (… określony port przeznaczenia). Sprzedający nie ponosi kosztów ubezpieczenia towarów (od momentu załadunku na statek w porcie nadania), które leżą po stronie kupującego; dostawa zostaje uznana za zrealizowaną w momencie załadunku towaru na statek przewoźnika wskazanego przez sprzedającego.
    • CIF. Cost, Insurance and Freight (named destination port) – Koszt, ubezpieczenie i fracht (… określony port przeznaczenia). W odróżnieniu od CFR, sprzedający jest odpowiedzialny również za zawarcie umowy i opłacenie kosztu ubezpieczenia towaru w na rzecz kupującego. Warto zaznaczyć, że Incoterms 2000 zobowiązują sprzedającego do zapewnienia ochrony ubezpieczeniowej jedynie w podstawowym zakresie. Zarówno CFR jak i CIF mogą być używane wyłącznie w odniesieniu do transportu morskiego oraz wodnego śródlądowego.
    • CPT. Carriage Paid To (… named destination port) – Przewoźne opłacone do (… określonego miejsca przeznaczenia). Odpowiednik CFR w transporcie innym, niż morskim i wodnym śródlądowym (w tym multimodalnym).
    • CIP. Carriage and Insurance Paid to (… named destination port) – Przewoźne i ubezpieczenie opłacone do (… określonego miejsca przeznaczenia). Odpowiednik CIF w transporcie innym, niż morskim i wodnym śródlądowym (w tym multimodalnym).
  • Grupa D – Arrival – Sprzedający jest zobowiązany do dostarczenia towaru do określonego miejsca lub portu przeznaczenia.
    • DAF. Delivered At Frontier (… named place) – Dostarczone na granicę (… określone miejsce). Sprzedający jest zobowiązany dostarczyć towar do dyspozycji kupującego na granicy, jednak przed granicą odprawy celnej kraju odbiorcy. W przypadku dostawy DAF, koszt oraz ryzyko rozładunku towaru są po stronie kupującego. Sprzedający zobowiązany jest do przeprowadzenia odprawy celnej eksportowej. Termin odnosi się do granicy lądowej, niezależnie od środka transportu.
    • DAT (Delivered at Terminal) – dostarczone (… określone miejsce przeznaczenia), cło opłacone. Dostarczone do terminalu (sprzedający odpowiada za dowiezienie towaru do określonego terminalu i jego rozładunek). DAT zastępuje dotychczas stosowaną DEQ.
    • DES. Delivered Ex Ship (… named port) – Dostarczone na statek (… określony port). Towar uważa się za dostarczony w momencie postawienia do dyspozycji (rozładunku) przez odbiorcę na statku we wskazanym porcie przeznaczenia. Sprzedający jest zobowiązany ponieść wszystkie koszty do tego momentu, ponosi również ryzyko uszkodzenia lub utraty towarów podczas transportu do portu przeznaczenia. Sprzedający jest zobowiązany do odprawy celnej eksportowej. Koszt oraz ryzyko rozładunku są po stronie kupującego. Termin analogiczny do DAF, w odniesieniu do transportu morskiego, wodnego śródlądowego oraz multimodalnego z dostawą na statku w porcie przeznaczenia.
    • DEQ. Delivered Ex Quay (… named port) – Dostarczone na nabrzeże (… określony port). Analogicznie, jak w przypadku DES, jednak towar powinien być postawiony do dyspozycji kupującego na nabrzeżu we wskazanym porcie przeznaczenia. Koszty oraz ryzyko rozładunku leżą po stronie sprzedającego. Termin używany w odniesieniu do transportu morskiego, wodnego śródlądowego oraz multimodalnego, z rozładunkiem ze statku w porcie przeznaczenia.
    • DDU. Delivered Duty Unpaid (… named destination place) – Dostarczone, cło nieopłacone (… określone miejsce przeznaczenia). Warunki dostawy DDU zobowiązują sprzedającego do dostarczenia towarów we wskazane (dowolne) miejsce, również w kraju odbiorcy, wraz z poniesieniem wszelkich kosztów i ryzyk z tym związanych, z wyjątkiem wszelkich kosztów celnych oraz odpowiedzialności z tym związanej (przeprowadzenia odprawy celnej importowej). Towar uważa się za dostarczony bez rozładunku z ostatniego środka transportu. Termin ma zastosowanie dla wszystkich środków transportu, jednak w przypadku miejsca dostawy przewidzianego w porcie przeznaczenia (bez dalszego transportu lądowego po stronie sprzedającego) powinny zostać użyte terminy DES lub DEQ.
    • DDP. Delivered Duty Paid (… named destination place) – Dostarczone, cło opłacone (… określone miejsce przeznaczenia). Najszersza odpowiedzialność oraz zakres czynności sprzedającego spośród powyższych zasad. Zakres odpowiedzialności rozszerzony w stosunku do DDU o odpowiedzialność oraz pokrycie kosztów związanych z odprawą celną importową.
    • DAP (Delivered at Place) – dostarczone do miejsca (sprzedający odpowiada za dostarczenie towaru do określonego miejsca, natomiast jego rozładunek jest w gestii kupującego). DAP zastępuje dotychczas stosowane DAF, DES i DDU. ” Źródło Wikipedia 2016.